واژۀ «دین» معانی لغوی متعددی دارد، که از جملۀ مهم‌‌ترین آنها آیین و کیش، راه و روش، جزا و مکافات است. در قرآن کریم نیز واژۀ «دین» به معانی مختلفی به ‌کار رفته است؛ از جمله به معنای «جزا» در برخی آیات،  مانند مالِکِ يَوْمِ الدِّين،  و به معنای «آیین و مقررات»، در آیاتی مانند لَکُمْ دينُکُمْ وَلِیَ دينِ.  بنا بر معنای اخیر، واژۀ «دین» مجموعه‌ای شامل مقررات و دستورالعمل‌های خاص است. اما معمولاً این واژه تنها برای مجموعه‌ مقرراتی به ‌کار می‌رود که ناظر به ابعاد سرنوشت‌‌ساز زندگی انسان‌اند و نوعی قداست دارند، و بدین جهت، به قوانین راهنمایی و رانندگی، که تنها بخشی محدود و فرعی از زندگی را در بر می‌گیرند، «دین» نمی‌گویند. بنا بر این، دین دربردارندۀ مقرراتی است که با پیروی از آنها، می‌توان به هدف کلی زندگی، یعنی سعادت و خوشبختی، دست یافت. اما از آن رو که چنین مقرراتی بر مبنای اعتقاداتی استوار است، مجموعۀ این دو، یعنی اعتقادات اساسی، و مقرراتی که با هدف دستیابی به سعادت ارائه می‌شوند، در اصطلاح «دین» نامیده می‌شود. البته در این کاربرد، افزون بر آیین‌های الهی، مانند یهودیت، مسیحیت و اسلام، آیین‌های ساختۀ بشر، همچون بت‌پرستی، هندوئیسم و بودیسم نیز دین نامیده می‌شوند؛ زیرا این آیین‌ها نیز با هدف راهبری به سعادت عرضه شده‌اند. در واقع، عرضه‌کنندگان آیین‌های مختلف در جست‌وجوی سعادت بوده‌اند، ولی در تعیین آیین سعادت‌بخش با یکدیگر اختلاف‌ نظر دارند، و از همین رو، ادیان گوناگون پدید آمده‌اند؛ به ‌طوری که هر یک از آنها آیین خود را سعادت‌بخش تلقی می‌‌کند. در این میان، دینی را که حقیقتاً سعادت‌بخش باشد، «دین حقیقی» یا «دین حق» می‌گویند؛ چنان که قرآن می‌فرماید: هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَيٰ وَدينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَي الدِّينِ کُلِّهِ وَلَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ؛  «اوست آن‌که پیامبر خود را با هدایت و دین حق فرستاد، تا آن را بر هر دینی غالب گرداند، گرچه مشرکان نپسندند».