برای تعیین قلمرو دین، باید به تحلیل وجه ضرورت دین توجه کرد. اصل دین برای تحقق هدفی ضرورت یافته است که بر اساس آن و با توجه به همان وجه باید قلمرو دین را تعیین کرد. 

وجه ضرورت دین نیز نشان دادن راه رسیدن به سعادت ابدی است؛ یعنی بیان هر آنچه در سعادت ابدی مؤثر باشد و نیز انذار از آنچه موجب شقاوت ابدی می‌شود. پس هر آنچه در تحقق کمال حقیقی انسان (سعادت ابدی) ضرورت دارد، جزو دین است.

 از آنجا که زندگی دنیا مقدمۀ زندگی آخرت است و نوع رفتار اختیاری ما در کمال حقیقی اثرگذار است، باورها و افعالی که سعادت ابدی متوقف بر آن است، باید در دین مطرح شود. بنا بر این قلمرو دین هر امر اعتقادی یا ارزشی است که سعادت ابدی انسان به آن وابسته است.

بر این اساس، دین، هم در عرصۀ امور فردی مؤثر در سعادت حقیقی حضور دارد، هم در عرصۀ امور اجتماعی. مراد از مسائل فردی، همان اموری است که هر انسانی باید در نسبت با خویش و خدای متعال در نظر داشته باشد؛ یعنی همان تکالیف فردی که بر انسان لازم است.

مراد از امور اجتماعی نیز هر شناخت یا رفتاری است که با دیگر انسان‌ها نسبت دارد. با توجه به شئون و نیازهای انسان، عرصه‌های اجتماعی بسیار گسترده است و حوزه‌های مختلفی را دربر می‌گیرد؛ از جمله حوزۀ سیاست، فرهنگ، اقتصاد، خانواده، مدیریت، هنر، امنیت و تعلیم و تربیت.