در انديشۀ سياسي اسلام، تنها ملاک مشروعيت يا حقانيت حکومت و حاکم، اذن الهي است. تحقق يافتن آن و نيز اقدام شخص مأذون، منوط به تحقق زمينه‌ها و شرايط است که از جملۀ آن شرايط، برخورداري از ميزان مقبوليتي است که بتواند در سايۀ چنان حمايتي، اهداف حکومت اسلامي را محقق سازد. البته اين به معناي ناديده گرفتن جايگاه رفيع مردم در جامعة اسلامي نيست بلکه مردم مکلف مي‌شوند که براي اقامۀ حکومت مشروع الهي، تمام توان خويش را به کار بندند و زمينۀ تشکيل حکومت حق را فراهم سازند و از اين طريق براي حاکم مشروع، بسط يد ايجاد کنند؛ زيرا: 

1. مردم همگي بنده‌اند، و خداوند مولاي آنان است؛

2. بنده بايد در جهت تحقق اجراي خواسته‌هاي مولا، تمام توان خود را به کار گيرد؛

3. ادلة عقلي و نقلي گوياي آن است که خواست خداوند بر حکومت شايستگان تعلق گرفته است؛

4. مردم به عنوان بندگان خداوند، موظف‌اند زمينه‌هاي تحقق خواست خداوند در خصوص حکومت شايستگان را فراهم کنند؛ 

مردم موظف‌اند در جهت تحقق و استمرار حکومت شايستگان، تمام توان خود را به کار گيرند.

وظایفی مانند تلاش در جهت تحقق و تثبيت حکومت اسلامي، نظارت همگاني در قالب امر به معروف و نهي از منکر، بيعت و اعلام وفاداري به حکومت مشروع و مشورت‌دهي صاحب‌نظران به زمامداران، از جمله ظرفيت‌هايي هستند که اسلام براي حضور مردم در صحنۀ حکومت قرار داده است.