مقصود از ربوبیت تکوینی و تشریعی چیست؟
ربوبیت خداوند بر موجودات، گاه بدون وساطت انتخاب آگاهانه خود آنهاست، مانند ربوبیت خداوند بر آسمان‌ها و زمین، و نیز جمادات، گیاهان، حیوانات و برخی از شئون زندگی انسان همچون ویژگی‌های موروثی که انتخاب... مطالعه بیشتر...
ربوبیت به چه معنا است و ربوبیت مطلق خداوند چگونه قابل اثبات است؟
ربوبیت، تدبیر امور مخلوق است. تدبیر یک موجودْ اداره و پرورش آن موجود، یا به عبارت دیگر، تأمین نیازهای آن موجود و فراهم آوردن شرایط لازم برای رسیدن آن موجود به هدف مطلوب از خلقت آن است. این شرایط شامل... مطالعه بیشتر...
بر اساس توحید افعالی، آیا می‌توان گفت: خداوند فاعل گناهان و افعال زشت و ناپسند ما نیز هست؟
درباره توحید افعالی شبهههایی قابل طرح‌اند. یک شبهه این است که اگر بپذیریم فاعل افعال موجودات دیگر نیز نهایتاً خداوند است، فاعل گناهان و افعال زشتِ برخی انسان‌ها نیز نهایتاً و به صورت غیر مباشر،... مطالعه بیشتر...
خالقیت به چه معنا است؟ و چه ارتباطی با توحید افعالی دارد؟
مقصود از خالقیت فاعلیت و وجودبخشی است، و بنا بر این، خداوند که وجودبخش است، خالق نامیده می‌شود. با توجه به یکتایی خداوند و اینکه همه موجودات دیگر، مخلوق خداوندند، می‌توان گفت: خالقیت خداوند، همه... مطالعه بیشتر...
توحید صفاتی چیست و چگونه اثبات می‌شود؟
روشن است که هر یک از اوصاف کمال خداوند، مفهومی غیر از دیگری دارد. مثلاً مفهوم «علم» غیر از مفهوم «قدرت» است. اما این بدان معنا نیست که ذات خداوند مرکب از چندین موجود مختلف باشد، و مثلاً بخشی از آن... مطالعه بیشتر...
حیات به چه معنا است؟ و منظور از حیات خداوند چیست؟
مفهوم حیات گاه در باره موجوداتی به کار می‌رود که رشد و نمو دارند و شامل گیاهان و حیوانات می‌شود، و گاه به موجوداتی اختصاص می‌یابد که شعور و آگاهی دارند و می‌توانند کارهای خود را بر اساس اختیار خویش... مطالعه بیشتر...
چگونه می‌توان پذیرفت که خداوند قادر مطلق است، با اینکه بسیاری از کارها را که می‌تواند انجام دهد، انجام نمی‌دهد؟
یکی از شبهات مربوط به قدرت مطلق و نامحدود خداوند این است که چگونه می‌توان پذیرفت که خداوند قدرت مطلق دارد و می‌تواند هر کار ممکنی را انجام دهد، با اینکه بسیاری کارها قابل فرض‌اند که با صرف نظر از... مطالعه بیشتر...
آیا خداوند چنین قدرتی دارد که بتواند خدای دیگری بیافریند؟
درباره قدرت مطلق و نامحدود خداوند، شبهههایی قابل طرح است. یکی از آنها این پرسش معروف است که آیا خدا قدرت دارد خدای دیگری بیافریند یا سنگی بیافریند که قادر نباشد آن را بردارد، یا چنین قدرتی ندارد؟... مطالعه بیشتر...
قدرت چیست؟ چگونه می‌توان اثبات کرد که قدرت خداوند مطلق و نامحدود است؟
هنگامی که فاعلی، ویژگی‌ها و به‌عبارتی، سنخیت لازم را برای انجام دادن فعلی داشته باشد، می‌گوییم قوه یا توان انجام دادن آن فعل را دارد. خورشید می‌تواند زمین را روشن کند؛ آب می‌تواند رطوبت لازم را برای... مطالعه بیشتر...
اراده تکوینی و اراده تشریعی چیستند؟ و چه تفاوتی با هم دارند؟
اراده خدا نسبت به موجودات دیگر، به گونه‌ای است که در وجود آنها تأثیر دارد، و این نوع خواستن را اختیار می‌نامند. اراده به معنای اختیار را، از آن جهت که در تکوین و وجود موجودی دیگر مؤثر است، اراده... مطالعه بیشتر...
اختیار به چه معنا است؟ و منظور از اختیار ذاتی و فعلی خدا چیست؟
به طور کلی، خواستن چیزی دیگر، به دو صورت فرض‌شدنی است: صورت نخست آنکه، خواستن آن چیز، هیچ تأثیری در وجود آن نداشته باشد. مثلاً ممکن است کسی خورشید یا نورافشانی آن را دوست بدارد و آن را بخواهد؛ اما... مطالعه بیشتر...
اراده ذاتی خداوند چیست؟ و چه چیزهایی را شامل می‌شود؟
اراده را تنها به معنای دوست داشتن و خواستن، می‌توان درباره خداوند به کار برد. این معنای اراده، دو کاربرد ذاتی و غیر ذاتی دارد. اراده ذاتی به معنای دوست داشتن و خواستن در مقام ذات است. دوست داشتن و... مطالعه بیشتر...
چرا اراده را به معنای تصمیم گرفتن نمی‌توان درباره خداوند به کار برد؟
«اراده» معانی مختلفی دارد که مهم‌ترین آنها دو معناست: اول، تصمیم گرفتن، و دوم، دوست داشتن و خواستن. اراده به معنای تصمیم گرفتن، در باره برخی موجودات مانند حیوانات و انسان‌ها به کار می‌رود. تصمیم... مطالعه بیشتر...
علم ذاتی خداوند به غیر و علم فعلی خدا چگونه تبیین می‌شود؟
علم به غیر خود، گاه به معنای علم به موجودات دیگری است که وجود دارند. این علم، غیر ذاتی، یا به بیان دیگر، علم فعلی خداوند است؛ زیرا وصفی است که در مقایسه با موجودات دیگری انتزاع می‌شود که وجود داشته... مطالعه بیشتر...
علم کامل خداوند به خود چگونه تبیین می‌شود؟
بی‌شک برخی موجودات به خود علم دارند و خودشان را با علم حضوری می‌یابند. مثلاً ما انسان‌ها خودمان را می‌یابیم و مستقیماً و بدون واسطه مفهوم به خودمان آگاهیم. بنا بر این، این کمال در موجودی که کامل مطلق... مطالعه بیشتر...
علم مطلق درباره خداوند به چه معنا است؟ و چگونه اثبات می‌شود؟
همه ما با مفهوم علم و جهل، یا دانایی و نادانی آشناییم؛ زیرا بسیاری از چیزها را می‌دانیم و بسیاری چیزها را نیز نمی‌دانیم. با مقایسه دو حالت علم و جهل در خودمان می‌فهمیم که دانایی یا علم به هر چیز،... مطالعه بیشتر...
اینکه خداوند همیشه و همه‌جا هست، به چه معنا است؟ آیا خدا با موجودات رابطه زمانی، مکانی، و جسمانی دارد؟
با توجه به اينکه خداوند زماني، مکاني و جسماني نيست، مي‌توانيم نتيجه بگيريم که خداوند با هيچ موجودي رابطة زماني، مکاني و روابط جسماني ندارد. مثلاً با اينکه خداوند در هر زمان و در هر مکاني حاضر است، يا... مطالعه بیشتر...
چگونه می‌توان اوصاف زمان‌مندی، مکان‌مندی، و جسم و جسمانی بودن را از خداوند سلب کرد؟ آيا داشتن زمان، مکان و جسم نوعي کمال نيست؟ چرا خداوند فاقد اين اوصاف است؟
هر امتدادي داراي اجزاي بالقوه است. هر يک از طول، عرض، ارتفاع و زمان، امتدادند، و بر اين اساس، قابل تقسيم به اجزايي هستند و با تقسيم به اجزاي خود، ديگر به صورت کل وجود ندارند. بنا بر اين هر امتدادي از... مطالعه بیشتر...
مقصود از اجزاي بالفعل و بالقوه چيست؟ چگونه اثبات می‌شود که خداوند اجزای بالفعل و بالقوه ندارد؟
در اینجا می‌خواهیم با بررسي مفهوم «ترکيب» نشان دهيم که اين مفهوم با اوصاف «وجوب بالذات» يا «کمال مطلق» خداوند ناسازگار است و بر نوعي نقص دلالت دارد و در نتيجه، مفاهيمي مانند مکاني نبودن، زماني نبودن... مطالعه بیشتر...
چگونه می‌توان از وصف کمال مطلق براي اثبات اوصاف خداوند استفاده کرد؟
وصف «کمال مطلق» مي‌تواند براي شناسايي اوصاف ذاتي خداوند راه‌گشا باشد. ما با اثبات اينکه خداوند کامل مطلق است، اين ويژگي اصلي را براي او ثابت کرديم که همة کمالات وجودي مفروض را داراست و هيچ نقص و... مطالعه بیشتر...صفحه‌ها
آدرس: قم - بلوار محمدامین(ص) - بلوارجمهوری اسلامی - موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)