با توجه به اینکه علم اخلاق در بارة امور اختیاری بحث می‌کند، کمال مطلوب در اخلاق نیز اختیاری است. مقصود از کمال اختیاری، کمالی است که با اختیار به دست می‌آید. به عبارت دیگر، کمال در صورتی اختیاری است که مقدمة آن، فعل اختیاری باشد. بر اساس معیاری که برای تشخیص کمال انسان به دست آوردیم، معیار کمال اختیاری انسان نیز قرب اختیاری به خداوند متعال خواهد بود، و از آنجا که ارزش ذاتی و مطلوب اصلی در اخلاق، کمال اختیاری انسان است، معیار ارزش اخلاقی، قرب اختیاری به خداوند خواهد بود. این بدان معناست که از نظر اخلاقی، هر امر اختیاری به اندازه‌ای ارزشمند است که در قرب انسان به خداوند مؤثر باشد.

همچنین بر اساس مباحث انسان‌شناسی، با صرف نظر از ویژگی‌های افراد و شرایط و امکاناتی که هر فرد با آنها روبه‌روست، انسان قابلیتِ سیر در همة مراتب وجود را دارد و می‌تواند همة کمالات غیر نسبی را به دست آورد؛ جز کمالاتی که مخصوص مرتبة خداوند است و هیچ موجود دیگری در آن کمالات با خداوند شریک نیست؛ مانند استقلال در اصل وجود، يا ربوبیت تکوینی و تشریعی. بدین ترتیب، انسان هر قدر کامل شود، نمی‌تواند از خداوند بی‌نیاز شود یا هم‌رتبه و شریک او گردد.

از سوی دیگر، با توجه به اینکه کمال‌طلبی انسان نامحدود است، با صرف نظر از ویژگی‌ها و شرایط و امکانات خاصی که افراد در آنها متفاوت‌اند، آدمي به همة مراتب کمال گرایش دارد و می‌تواند همة کمالاتی را که تحصیل آنها برای وی ممکن است با خواست خود به دست آورد. بنا بر این، کمال یا قرب اختیاری انسان به خداوند، ذاتاً هیچ حدی جز کمالات خاص الهی ندارد و شامل تمام مراتب کمال که دستیابی به آنها ممکن است می‌شود. این بدان معناست که انسان چنین ظرفیت و قابلیتی را دارد که با خواست خود بتواند تا حدی که برای موجودی امکان‌پذیر است به خداوند متعال نزدیک شود، و انسان هر قدر در این مسیر بی‌پایان، با اختیار خود به خداوند نزدیک‌تر شود، به کمال اخلاقی بالاتری دست خواهد یافت.