از نگاه اسلام، اصل اوليه، آزادي انسان است و بردگي، استثنایی از این اصل محسوب می‌شود. به جز جنگ، همة ديگر عوامل پيدايش بردگي، نظير بردگي به خاطر فقر، بردگي به خاطر عجز از پرداخت دِين، بردگي به خاطر ارتکاب برخي از جرايم، و... در اسلام ممنوع شده است. در مورد بردگي ناشی از جنگ، در اسلام جنگ با متجاوزان به نظام اسلامی را مشروع است؛ از اینرو طبیعی است که برای شکست خوردگان و اسیر شدگان آن تدبیری اندیشیده باشد. عدم بردگی و آزادسازی اسیران مفسده دارد: اسیران در اثر احساس حقارت، نسبت به مسلمانان دشمنی و کینه روزافزون پیدا می‌کنند و در نتیجه بیش از پیش بر کفر و شرک اصرار می‌ورزند؛ وقتی به دیار خویش بازگردند دوباره در صدد جمع‌آوری نیرو برمی‌آیند تا حمله جدیدی را بر ضد جامعه اسلامی تدارک ببینند. به عبارت دیگر، آزادسازی اسیران جنگ، خود آنان را از نعمت هدایت و صلاح و مسلمانان را از نعمت امنیت و آسایش محروم می‌سازد. در صورتی که اسیران را به بردگی بگیرند و آنان را در داخل جامعه اسلامی نگه دارند،آنان معارف اسلامی را می‌آموزند و اخلاق و رفتار پسندیده مسلمانان باعث جذب آنان به دین اسلام می‌شود و بدین‌سان هم خود هدایت می‌شوند و هم امت اسلامی از شر و افساد آنان در امان می‌ماند. همچنین دولت اسلامی در صورت مصلحت مي‏تواند با گرفتن فديه و يا حتي بدون آن، اسيران دشمن را آزاد سازد؛ چنانکه پيامبر گرامي اسلام (ص) در فتح مکه، اين‌گونه عمل کردند.