اوصاف غيرذاتي خداوند چه چيزي را توصيف مي‌کنند؟
اوصاف غیرذاتی نشان‌دهندة ویژگی‌های خود موصوف نيستند، بلکه رابطة موصوف را با چیزهای دیگر بیان می‌کنند. به همین سبب، این صفات بي‌آنکه هیچ تغییری در ذات موصوف رخ دهد نیز تغییرپذيرند، و حتی در همان حال... مطالعه بیشتر...
اوصاف ثبوتی و سلبی چیست؟
عموماً اوصاف ذاتی را به دو قسمِ اوصاف ثبوتي و سلبي تقسيم می‌کنند. اوصاف ثبوتي اوصافي‌اند که ثبوت وصفي را براي موصوف خود نشان مي‌دهند، و اوصاف سلبي اوصافي هستند که سلب وصفي را از موصوف خود نشان مي... مطالعه بیشتر...
اوصاف ذاتي و غیرذاتی چیست؟
ابتدا دو جملة زير را که اوصافي را براي آب بيان مي‌کنند در نظر بگيريد: ـ آب مايع است؛ ـ آب تشنگي را برطرف مي‌کند. «مايع بودن» و «برطرف کردن تشنگي» هر دو از اوصاف آب‌اند؛ اما در نحوة توصيف آب با... مطالعه بیشتر...
یکتایی خدا چگونه اثبات می‌شود؟
برای اثبات یکتایی خدا براهین متعددی وجود دارد که یکی از آنها بیان می‌شود. در این برهان هدف این است که ثابت کنیم خداوند یا موجود مستقل، یکتا است. مقصود از یکتایی موجود مستقل این است که هیچ موجود... مطالعه بیشتر...
توحید و اقسام آن (توحید ذاتی، صفاتی، و افعالی) به چه معنا است؟
توحید، به معنای یکی دانستن، مستقیماً به باور و اعتقاد مربوط است؛ اما گاه همین واژه را درباره متعلق باور و اعتقاد نیز به کار می‌برند و مثلاً می‌گویند: یکی از آموزه‌های اسلام توحید است که بنا بر آن،... مطالعه بیشتر...
چگونه می‌توان اثبات کرد که خداوند متعال کامل مطلق است و کمالی بالاتر از کمالات او قابل فرض نیست؟
برای اثبات کامل مطلق بودن خدا از تحلیل وجودبخشی علت فاعلی بهره می‌گیریم و از تعبیر «موجود مستقل» استفاده می‌كنیم. اما پیش از اثبات وصف كمال مطلق برای موجود مستقل، باید مقدمه دیگری را اثبات کنیم كه... مطالعه بیشتر...
مقصود از کامل مطلق چیست؟
كامل مطلق، مطابق تعریف، بر موجودی قابل اطلاق است كه كامل‌تر از آن فرض‌پذیر نباشد، یا به بیان دیگر، فرض كامل‌تر از آن تناقض‌آمیز باشد. كامل مطلق موجودی نیست كه صرفاً كمالش از موجودات دیگر بیشتر است؛... مطالعه بیشتر...
آیا با تقسیم وجود به مستقل و رابط و تبیین آنها می‌توان وجود خدا را اثبات کرد؟
در یکی از برهان‌های اثبات وجود خدا می‌كوشیم با استفاده از مفهوم «ربط» و «استقلال»، و آنچه درباره وجودبخشی علت فاعلی آموخته‌ایم، وجود خداوند را اثبات كنیم. برای این منظور، مرور اجمالی نتایجی كه در این... مطالعه بیشتر...
وجود خداوند را با برهان عقلی معتبر بدون استفاده از امتناع دور و تسلسل چگونه می‌توان اثبات کرد؟
بنا بر اصل علیت، هر سلسله علّی ـ معلولی لزوماً واجد علت نخستین است که خودْ معلول چیزی نیست. در نتیجه، هر سلسله طولی متشکل از یک معلول و علت‌های آن، که در آن، علت‌ها علت فاعلی باشند، لزوماً واجد علت... مطالعه بیشتر...
آیا وجود خداوند را با برهان عقلی معتبر می‌توان اثبات کرد؟
برای اثبات وجود خداوند براهین عقلی متعددی هست که یکی از استوارترین براهین در این‌جا بیان می‌شود. این برهان وجود خدا را با وصف «وجوب بالذات» اثبات می‌کند و در آن، از قانون معیت و امتناع دور و تسلسل... مطالعه بیشتر...
چگونه از اصل علیت می‌توان لزوم وجود علت نخستین را در هر سلسله علّی‌ـ معلولی طولی نتیجه گرفت؟
با تکیه بر دلیل امتناع تسلسل، نتیجه می‌گیریم که سلسله علّی‌ـ معلولی طولی نمی‌تواند نامتناهی باشد. علت فاعلی از جمله علل حقیقی است، و بنابراین، سلسله‌ای طولی متشکل از یک معلول و علت‌های آن که در آن،... مطالعه بیشتر...
مصادره به مطلوب چیست و چرا محال است؟
طبق تعریف، دور در استدلال عبارت بود از اینكه گزاره a در اثبات به گزاره b نیازمند باشد كه خودْ در اثباتْ به a نیاز دارد. سادهتر بگوییم: یعنی در استدلال برای اثبات گزاره a، b به كار گرفته شود و... مطالعه بیشتر...
چرا دور باطل و ممتنع است؟
برای اثبات امتناع دور، نخست باید به تحلیل مفهوم «نیازمندی» بپردازیم و ببینیم اینكه گفته می‌شود شیئی از جهتی به شیء دیگری نیاز دارد مستلزم چه اموری است. فرض كنید مفهوم 1C در تعریف، یعنی برای شناخته... مطالعه بیشتر...
دور چیست و چه اقسامی دارد؟ و دور باطل کدام است؟
همه ما با دور آشناییم. مثلاً اگر در تعریف «ممكن» بگوییم: «چیزی كه ممتنع نیست» و متقابلاً در تعریف «ممتنع» بگوییم: «چیزی كه ممكن نیست»، گرفتار دور در تعریف شدهایم، یا اگر برای اثبات اینکه «روی کره... مطالعه بیشتر...
چرا تسلسل باطل و ممتنع است؟
برای سهولت، نماد «®» را برای نشان دادن رابطه علّی ـ معلولی بین دو شیء قرار میدهیم؛ به این ترتیب كه چیزی كه در طرف نوک پیكان قرار گیرد معلول است و چیزی كه در طرف دیگر آن قرار گیرد، علت حقیقی مباشر ـ... مطالعه بیشتر...
تسلسل چیست؟
به مجموعی از اشیا كه بین آنها نوعی ترتیب باشد «سلسله» و به هر یك از آن اشیا «حلقه» سلسله می‌گویند. بنا بر این، قطاری از چند شتر، صفی نامتناهی از سربازان، و رشتهای مفروض از حوادث نامتناهی متوالی از... مطالعه بیشتر...
آیا از بین رفتن علت‌هایی مانند بنّا، والدین، و صنعتگر، و باقی ماندن معلول آنها (ساختمان، فرزند، و صنعت) نشانه نقض قانون معیت علّی ـ معلولی نیست؟
یکی از نتایج قانون معیت این است که معلولِ زمانمند، هم در زمان حدوث و پیدایشش به علت تامه، و در نتیجه، به تمام علل حقیقی خود نیاز دارد، و هم در ادامه و برای بقای وجودش؛ زیرا چنانچه فرض کنیم معلول پس... مطالعه بیشتر...
اثبات قانون معلیت علّی ـ معلولی
گفتیم که قانون معیت از نتایج اصل علیت است. به عبارت دیگر، ممکن نیست اصل علیت را بپذیریم و منکر قانون معیت شویم. اکنون می‌کوشیم قانون معیت را بر اساس اصل علیت اثبات کنیم و نشان دهیم که اگر منکر قانون... مطالعه بیشتر...
كاربرد قانون «معیت علّی ـ معلولی» در علت و معلول‌های زمانمند به چه معنا است؟
معیت و همراهی علت و معلول در موجودات زمانمند به معنای هم‌زمانی آنهاست. بنا بر این، اگر علت و معلول هر دو موجوداتی زمانی باشند، می‌توان گفت هر گاه معلول موجود باشد، در همان زمان، علتش نیز موجود است و... مطالعه بیشتر...
قانون «معیّت علّی ـ معلولی» چیست؟
هر ممکن‌الوجودی نیازمند علتی است که با وجود آن، موجود، و با عدم آن، معدوم باشد. مقصود از علت در اصل علیت، علت تامه است. بنابراین، ممکن نیست معلول بدون علت تامه وجود داشته باشد، چنان که ممکن نیست بدون... مطالعه بیشتر...صفحه‌ها
آدرس: قم - بلوار محمدامین(ص) - بلوارجمهوری اسلامی - موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)